Προτάσεις της ΕΣΕΕ για την αναμόρφωση του ασφαλιστικού συστήματος και την εξυγίανση του ΟΑΕΕ

Με αφορμή τη δημοσίευση του πορίσματος της Επιτροπής εμπειρογνωμόνων “σοφών” για το ασφαλιστικό αλλά και την ευρύτερη διαβούλευση που λαμβάνει χώρα για την αναμόρφωση του υφιστάμενου εθνικού συστήματος ασφάλισης, η Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας παραθέτει τεκμηριωμένες προτάσεις, οι οποίες θα συμβάλλουν  στην άρση των παρατηρούμενων αδιεξόδων και στην εξυγίανση του βασικού φορέα ασφάλισης των εμπόρων, του ΟΑΕΕ.

 

Το εκτιμώμενο για το 2015 έλλειμμα ύψους περίπου 530 εκ. ευρώ σε συνδυασμό με την απορρόφηση ήδη του 81,5% της κρατικής επιχορήγησης στο χρονικό διάστημα μέχρι και το πρώτο οκτάμηνο του έτους, συνιστούν κάποια μόνο από τα στοιχεία που καταδεικνύουν τη δεινή θέση που έχει περιέλθει το Ταμείο. Εάν στα παραπάνω δεδομένα και για το ίδιο χρονικό διάστημα προστεθούν οι περίπου 545.000 οφειλέτες ποσών που προσεγγίζουν τα 10,3 δις ευρώ (με τάσεις περαιτέρω αύξησης του ποσού σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις), αντιλαμβάνεται κανείς πως η βιωσιμότητα του ΟΑΕΕ τίθεται εν αμφιβόλω. Μάλιστα, η διάκριση του αριθμού των συνολικών οφειλετών σε ενεργούς – 316.500 με χρέη 8 δις ευρώ – και σε διακόψαντες την εμπορική τους δραστηριότητα – 228.000 με χρέη 2,3 δις ευρώ – καθιστά ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη υιοθέτησης ριζικών αλλαγών του υπάρχοντος πλαισίου.

Η ενσωμάτωση στην κείμενη νομοθεσία προτάσεων που έχει κατά καιρούς υποβάλλει η ΕΣΕΕ, όπως η δυνατότητα μετάπτωσης από μία έως και τρεις κατηγορίες, με την καταγραφείσα συμμετοχή να ανέρχεται στους 205.000 ασφαλισμένους (εκτιμήσεις Σεπτεμβρίου 2015), μόνο ως ευεργετικές μπορούν να κριθούν τόσο για τους ενδιαφερομένους όσο και για τα οικονομικά του Ταμείου.  Εάν επιθυμούμε μία πραγματική αναμόρφωση του ασφαλιστικού με σημείο αναφοράς την επίδειξη σεβασμού στη "διαδοχή των γενεών", οφείλουμε από ένα προβληματικό αναδιανεμητικό ασφαλιστικό σύστημα, να πάμε σε ένα περισσότερο ανταποδοτικό, ενώ υπενθυμίζεται ότι οι έμποροι ουδέποτε ήταν οι ευνοούμενοι, του αποτυχημένου ασφαλιστικού συστήματος της χώρας μας. Υπό αυτό το πρίσμα, οι προτάσεις που ακολουθούν συμπυκνώνουν πάγια αιτήματα του εμπορικού κόσμου που μπορούν να συνδράμουν στην εξομάλυνση χρόνιων προβλημάτων ασφαλιστικού περιεχομένου, με σημείο αναφοράς τον ΟΑΕΕ. Πιο συγκεκριμένα η ΕΣΕΕ προτείνει:

 

1. Όλοι οι ελεύθεροι επαγγελματίες πρέπει να ασφαλίζονται υποχρεωτικά στον ΟΑΕΕ και όχι σε άλλους ασφαλιστικούς οργανισμούς, με επιβεβλημένη την ανάγκη δημιουργίας  μίας χαμηλής κατηγορίας "εισόδου" και "εξόδου". Όπως επίσης και όλοι οι ελεύθεροι επαγγελματίες που σήμερα δραστηριοποιούνται στην περιφέρεια και ειδικότερα στις περιοχές κάτω των 2.000 κατοίκων και στα νησιά, όπως και οι νεοεισερχόμενοι επιχειρηματίες, ενώ στην κατηγορία εξόδου όσοι έχουν συμπληρώσει τον ασφαλιστικό τους βίο.
2. Σε περίπτωση ηλικιακής παρέκτασης του χρόνου εξόδου από το επάγγελμα και για να αποφευχθούν οι αδικίες απέναντι στους παλαιούς ασφαλισμένους με ώριμα συνταξιοδοτικά δικαιώματα αλλά όχι με την απαιτούμενη ηλικία, πρέπει μετά την ωρίμανση των δικαιωμάτων τους, να τους δοθεί η δυνατότητα ελεύθερης επιλογής ασφαλιστικής κατηγορίας.
3. Ειδικά για τους αυτοαπασχολούμενους, ασφαλισμένους στον ΟΑΕΕ, όπως έχει ήδη προταθεί και στο παρελθόν από την ΕΣΕΕ η ελεύθερη επιλογή των υποχρεωτικών κλιμάκων τεκμαρτών ασφαλιστέων αποδοχών συνιστά την πλέον ενδεδειγμένη λύση.
4. Στον ΟΑΕΕ είναι σκόπιμο, εκτός από το βασικό ποσό μιας "χαμηλής" κατηγορίας, να επικρατήσει η βούληση, ώστε οι εισφορές να συνδεθούν με το πραγματικό εισόδημα, δηλαδή τον τζίρο της επιχείρησης και όχι με τα έτη ασφάλισης στο φορέα.
5. Πρέπει, επίσης να ληφθεί μέριμνα για τις εποχικά λειτουργούσες επιχειρήσεις, αφού δεν είναι δυνατόν ένας επιχειρηματίας που δραστηριοποιείται ορισμένους μήνες το χρόνο και τον υπόλοιπο βρίσκεται σε αδράνεια να κατατάσσεται καθ’ όλο το έτος στην ίδια κατηγορία. Η Συνομοσπονδία βρίσκεται στη διάθεση του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, για την από κοινού διαμόρφωση ασφαλών κριτηρίων καθορισμού των εποχικά δραστηριοποιούμενων επιχειρηματιών, οι οποίοι στην συνέχεια θα αποκτούν το δικαίωμα εισόδου στην προαναφερθείσα χαμηλότερη ασφαλιστική κατηγορία του ΟΑΕΕ.
6. Εάν ποτέ επιλεγεί το σενάριο της πλήρους ενοποίησης όλων των ταμείων σε εκείνα του ΟΑΕΕ και του ΙΚΑ, θα πρέπει να υπάρχει στενή συνεργασία με τους αρμόδιους κρατικούς φορείς προκειμένου να τεθούν ασφαλή κριτήρια καθορισμού των εισφορών. Παράλληλα, ως βάση υπολογισμού της σύνταξης θα πρέπει να λαμβάνεται το σύνολο των εισφορών του ασφαλισμένου καθόλη τη διάρκεια του ασφαλιστικού του βίου.
7. Κρίνεται ως απαραίτητη η μετεξέλιξη του ΙΚΑ σε ένα και μόνο εθνικό φορέα κοινωνικής ασφάλισης, ο οποίος θα συμπεριλάβει όλους τους φορείς κύριας, επικουρικής ασφάλισης και εφάπαξ παροχών, με ενιαίους κανόνες και χωρίς εξαιρέσεις.
8. Όλες οι ασφαλιστικές εισφορές θα πρέπει να προσαρμοστούν στα πρότυπα του ΙΚΑ, όπου υπολογίζονται επί των αποδοχών που καταβάλλονται από τον εργοδότη και τον εργαζόμενο, ανεξάρτητα εάν αυτή η εξέλιξη σηματοδοτήσει την αύξηση σε κάποια ταμεία και τη μείωση σε κάποια άλλα.
9. Η Συνομοσπονδία είναι θετικά διακείμενη στην προοπτική είσπραξης των ασφαλιστικών εισφορών μέσω του TAXISNET, εφόσον θα υιοθετηθεί μία ενοποιημένη και σαφώς προσδιορισμένη διαδικασία. Το ποσοστό χρέωσης σε κάθε απόδειξη υπέρ της κοινωνικής ασφάλισης για δημιουργία αποθεματικού, είναι κάτι έχει ήδη προταθεί από τους εκπροσώπους του φορέα, με τη προϋπόθεση ότι θα συγκεντρώνεται, θα εκκαθαρίζεται, θα αποδίδεται, αλλά και θα εκπίπτει ως δαπάνη της επιχείρησης.
10. Θα πρέπει επιτέλους να αναληφθούν και να επισπευστούν πρωτοβουλίες αναφορικά με την περαιτέρω συρρίκνωση του μη μισθολογικού κόστους, προκειμένου να εξασθενίσει το κίνητρο της  εισφοροδιαφυγής.

 

Τέλος, αναφορικά με το πόρισμα της Επιτροπής όπου προδιαγράφεται η αναγκαιότητα σύστασης ενός αποθεματικού, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα πιθανά ελλείμματα, μέσω θέσπισης ενός επιπλέον φόρου (π.χ. στο εισόδημα ή στην περιουσία), φαίνεται ότι εκείνοι που θα κληθούν να σηκώσουν το βάρος είναι οι λαμβάνοντες υψηλές συντάξεις. Πρόκειται για μία απλουστευτική ερμηνεία, καθώς δε συνεκτιμάται το γεγονός πως οι συγκεκριμένοι ασφαλισμένοι έχουν κατά τη διάρκεια του επαγγελματικού τους βίου πληρώσει αρκετά υψηλά εισφορές.